خانه / لیست مطالب آموزشی / درمان شپش مو
درمان شپش مو
شپش سر یکی از انگلهای انسان است. این شپش فقط از انسان تغذیه میکند. گونههای دیگر از شپش که از شامپانزه تغذیه میکنند، شناخته شدهاند. هر چند شپش سر مشکل خطرناکی نیست، اما میتواند باعث خارش شدید و غیرقابل تحمل شوند، شپشها به خصوص شپشهای سر در موهای افراد و نزدیک به پوست سر زندگی میكنند. منطقهای که شامل گردن تا قسمت بالای سر و شقیقهها میباشد، بهترین محلها برای زندگی شپشها هستند. شپشها تنها از خون انسان تغذیه میکنند. شپش بالغ برای تخمریزی و تکثیر باید روزی دو بار از خون انسان تغذیه کند.
علائم شپش سر
علائم شپش سر در زنان و مردان و نشانههای شایع آلودگی به شپش میتواند شامل موارد زیر باشد:
- خارش: شایعترین علامت آلودگی به شپش، خارش پوست سر، گردن و گوش است. این خارش یک واکنش آلرژیک به گزش شپش است. وقتی فردی برای اولینبار به شپش مبتلا میشود، ممکن است چهار تا شش هفته پس از آلودگی، هنوز خارش نداشته باشد.
- احساس اینکه چیزی روی موها یا بدنتان حرکت میکند: شپشها معمولاً روی بدن یا لابهلای موهای افراد حرکت میکنند و بهاین خاطر، گاهی احساس بیقراری آنقدر در افراد زیاد میشود که نمیتوانند راحت بخوابند.
- زیادشدن شوره سر: اگر به شپش سر مبتلا شده باشید، فکر میکنید که روی موهایتان شوره سر دیده میشود اما آنها در حقیقت، تخم شپش هستند که گاهی با شوره سر اشتباه گرفته میشوند. شوره سر را بهراحتی میتوان با شانه زدن مو یا حتی فقط مالش تشخیص داد. بهعلاوه، شوره سر بهراحتی از روی مو جدا میشود اما تخم شپش سر محکم به ساقه مو وصل است و بهسختی و تنها با نوک ناخن جدا میشود.
- برجستگیهای قرمزرنگ روی پوست سر، گردن و شانه: شپشها پوست سر، گردن و شانههایتان را میگزند و جای گزش آنها تبدیل به برجستگیهایی جوش مانند میشود.
انتقال شپش چگونه صورت می پذیرد:
- انتقال از یک فرد به فرد دیگر می تواند از طریق تماس مستقیم (تماس سر افراد با هم) یا استفاده از وسایل شخصی دیگران مثل شانه، کلاه، شال، حوله و روسری صورت گیرد. انتقال در افراد خانواده به سرعت و سهولت رخ می دهد. شپش در آب زنده نمی ماند. بنابراین از طریق شنا و استخر منتقل نمی شود.
- اولین علامت ابتلا به شپش، خارش است و زمانی اتفاق می افتد که شپش شروع به حرکت می کند که معمولا از حاشیه دو طرف سر شروع می شود و به طرف مرکز سر گسترش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می کند. به تدریج خارش افزایش می یابد و خراشیدگی با ناخن در اثر خارش در سر پیش می آید. گاهی در موارد پیشرفته، غدد لنفاوی در ناحیه گردن برجسته می شوند.
مشکلات شپش سر
اگر کودک مبتلا به شپش سر شروع به خاراندن سر خود کند، میتواند زخمی بر روی کف سر خود ایجاد کند. امکان گسترش یک عفونت تازه به راحتی بر اثر زخم کف سر فراهم خواهد بود.
تخم شپش موی سر
تخم شپش موی سر نقاط کوچک زرد رنگ، قهوهای متمایل به زرد و یا قهوهای رنگی هستند که پیش از بیرون آمدن شپش از آنها بر روی مو قابل مشاهده هستند. تخمها ریشه موها و نزدیک کف سر را به عنوان محل زندگی انتخاب میکنند؛ چرا که درجه حرارت این منطقه برای به عمل آمدن تخم بسیار مناسب است.
تخم شپش موی سر اندکی به شورهی سر شباهت دارد، با این تفاوت که با شانه کردن و یا تکان دادن سر از مو جدا نمیشود.
چگونه از آلودگی به شپش پیشگیری کنیم
پیشگیری با بهبود سطح بهداشت کل جامعه امکان پذیر است. با رعایت بهداشت به ویژه در مکانهایی مانند مدارس،آرایشگاها، مهدکودکها، سربازخانه ها، پرورشگاهها و... میتوان تا حد زیادی مانع ایجاد بیماری شد.
باید به کودکان یاد داد در مدرسه از تماس سر خود با سر دیگران پرهیز کرده و شال، روسری، کلاه، برس و شانه خود را به دیگران ندهند یا از این وسایلِ مربوط به دیگران استفاده نکنند.
همچنین موارد آلوده باید به سرعت شناسایی و گزارش شوند. با درمان سریع، میتوان از انتقال آلودگی به دیگران جلوگیری نمود.
مشاهده تخم شپش روی ریشه موی کودک، بسیار شایعتر از دیدن شپش موی سر در حال خزیدن است. تخمها یک یا دو هفته بعد از تخمگذاری به عمل میآیند. حتی بعد از اینکه تخمها به عمل آمدند، پوستهی تخم باقی مانده سفید و بیرنگ به ریشه مو متصل خواهند ماند. زمانی که مو رشد میکند این پوستهها همراه با موی رشد کرده حرکت کرده و به این ترتیب تشخیص و مشاهدهی آنها بسیار آسانتر خواهد شد.
درمان خانگی شپش موی سر با شانه کردن مو به صورت خیس
شانه کردن مو با شانهای که دندانههای مناسب دارد، میتواند برخی از شپشها و تخمهای آن را از سر فرد جدا کند. با این همه پژوهشگران نمیتوانند کارایی صد در صدی این روش را تایید کنند. موها باید قبل از شانه زدن خیس شده و با مادهی نرمکنندهی مو هم آغشته شوند. بعد از آن مو باید از کف سر تا انتهای ساقه با دقت شانه شود. هر سه الی ۴ ساعت باید این کار تکرار شود. حداقل دو هفته بعد دیگر نشانی از شپش موی سر نخواهد بود.
درمان گیاهی برای شپش موی سر
برخی پژوهشها نشان میدهد که درمان خانگی شپش موی سر با استفاده از اسانسها و روغنهای گیاهی طبیعی میتواند اثر سمی بر روی شپشها و تخمهای آنها داشته باشد، این ترکیبات شامل:
- روغن درخت چای (Tea tree oil)
- روغن بادیان کوهی (Anise oil)
- روغن درخت کانانگا (Ylang ylang oil)
- نرولیدول (Nerolidol)، ترکیبی شیمیایی که در بسیاری از روغنهای گیاهی وجود دارد.
درمان شپش موی سر با سس مایونز
بسیاری از مواد معمول موجود در خانه برای درمان شپش موی سر استفاده میشوند. در واقع این مواد رسیدن هوا به شپش موی سر را غیر ممکن کرده و به این ترتیب باعث کشته شدن آنها خواهند شد. این مواد را باید بر روی مو قرار داد، سپس از یک پوشش بر روی آن استفاده کرد و اجازه داد تا در طول شب بر روی مو باقی بماند.
این مواد شامل:
- مایونز
- روغن زیتون
- کره
- ژله پترولیوم (Petroleum jelly) یا به عبارتی دیگر وازلین
درمان شپش به روش دی هیدراته کردن مو
با کمک سشواری مخصوص که هوای گرم را به جریان میاندازد، میتوان مو و کف سر را دی هیدراته کرد و از بین رفتن آب راهی برای از بین رفتن شپشهای مو سر و تخمهای آنهاست. این وسیله تنها در برخی از مراکز درمانی وجود دارد و دسترسی همه به آن ممکن نیست.
این سشوار مخصوص هوایی خنکتر از سشوارهای معمولی را ایجاد میکند ولی در عوض شدت جریان هوای تولیدی آن بیشتر است. سشوار معمولی نباید به این منظور استفاده شود، چرا که خیلی داغ بوده و باعث سوختن پوست کف سر میشود.
درمان شپش با سرکه و نمک
ترکیب نمک و سرکه روی پوست سر یکی از درمانهای خانگی شپش موی سر است. به این دلیل که نمک شپش سر را دهیدراته میکند و در همان حال سرکه شپشهای جدید و رشکها را از بین میبرد. اگرچه باید دانست که این کار شپش موی بزرگسالان را از بین نمیبرد. سرکه میتواند چسبندگی شپش را به موی سر از بین ببرد.
بهترین روش برای استفاده از سرکه، اسپری کردن آن به موها ۳ دقیقه قبل از شانه کردن رشکهاست. البته ذکر این نکته الزامیست که تحقیقات زیادی در خصوص استفاده از سرکه برای درمان شپش موی سر انجام نشده است.
درمان شپش با رنگ مو
مطالعات دقیقی درخصوص این که رنگ مو بتواند شپش موی سر را برطرف کند وجو ندارد. اما در این زمینه تجربیاتی وجود دارد که نشان میدهد رنگ مو میتواند تسکینی بر این روند باشد. با این حال باز هم باید گفت که رنگ مو رشکها را از بین نمیبرد.
درمان شپش سر با شانههای مخصوص شپش
شانههای دندانهدار ظریف و نازک استانداردترین وسیله برای از بین بردن شپش موی سر هستند. این کار را همیشه در کنار تمامی درمانهایی که انتخاب میکنید باید به صورت مرتب انجام دهید. برای انجام این کار موی خود را به دستههای جدا تقسیم کنید و هر دسته را جداگانه شانه بزنید و رشکها را خارج کنید.
درمان شپش موی سر با حنا
برای درمان شپش موی سر با حنا، روی سر خود حنا گذاشته و آن را با پلاستیک ببندید، پس از ۴ ساعت پلاستیک را برداشته و موی خود را با شامپو بشویید تا تمامی شپشها و رشکها از موی شما خارج شوند.
درمان شپش با روغن نارگیل
روغن نارگیل بهترین درمان برای پوست و موهای خشک است. در سال ۲۰۱۰، براساس تحقیقاتی که محققان برزیلی انجام دادند دریافتند که روغن نارگیل خالص درمان موثری است. با آزمایشی مشخص شد که استفاده از روغن نارگیل روی مو به مدت ۴ ساعت میتواند ۸۰ درصد از شپشهای سر را از بین ببرد.
